DNS nedir ve nasıl çalışır?

İnternete her bağlandığınızda, bir web sitesi adresini (örneğin, www.aras-tech.com) girdiğinizde, o sitenin doğru sayfasına yönlendirilirsiniz. Ancak, bilgisayarlar ve internetin temel altyapısı, web sitelerinin alan adlarını IP adresleriyle ilişkilendirir. Burada devreye DNS (Domain Name System) girer. Peki, DNS nedir, nasıl çalışır ve neden bu kadar önemlidir? İşte tüm bu soruların cevapları…

DNS Nedir?

DNS (Domain Name System), internetteki alan adlarını, sayısal IP adreslerine çeviren bir sistemdir. İnsanlar, alan adlarını (domain names) daha kolay hatırlayabilirken, internetin altyapısı aslında IP adreslerine dayanır. DNS, bu alan adlarını doğru IP adreslerine yönlendirerek, kullanıcıların internete kolayca bağlanmasını sağlar.

Örneğin, siz bir web sitesinin adresini www.aras-tech.com olarak yazdığınızda, DNS sisteminin görevi, bu ismi bilgisayarınızın anlayacağı sayısal IP adresine (örneğin, 192.168.1.1) çevirmektir. Sonuçta, DNS sayesinde internete erişim daha kullanıcı dostu hale gelir.

DNS Nasıl Çalışır?

DNS, internetin temel taşıdır ve kullanıcıların web sitelerine erişmesini sağlar. Ancak, DNS’in nasıl çalıştığı biraz daha karmaşıktır. İşte temel işleyişi:

1. Alan Adı Çözümleme (DNS Resolution):

   • Bir web sitesine erişmek istediğinizde, örneğin www.aras-tech.com yazdığınızda, bilgisayarınız önce bu alan adı için bir DNS sorgusu gönderir.
   • DNS sorgusu, ağınızda bulunan DNS sunucularına yönlendirilir. Bu sunucular, alan adının karşılık geldiği IP adresini bulmaya çalışır.

2. DNS Sunucularının Sırası: DNS çözümlemesi genellikle 4 ana sunucu tarafından yapılır:

   • Yerel DNS Önbelleği (Local Cache): Bilgisayarınızda daha önce ziyaret ettiğiniz web sitelerinin adresleri saklanır. Eğer bu adres önceden sorgulanmışsa, DNS çözümlemesi yerel olarak yapılır.

   • İlk DNS Sunucu (Recursive Resolver): Eğer adres yerel olarak önbelleğe alınmamışsa, sorgu Recursive Resolver (Tartışmalı Çözümleyici) adlı sunucuya gider. Bu sunucu, DNS sorgusunu çözmeye çalışır.

   • Kök DNS Sunucuları (Root DNS Servers): Eğer Recursive Resolver alan adıyla ilgili IP’yi bulamazsa, kök DNS sunucularına başvurur. Kök sunucular, tüm alan adı sistemlerinin genel yönlendirmelerini sağlar.

   • Yetkili DNS Sunucusu (Authoritative DNS Server): Kök sunucusundan alınan bilgiyle, sorgu, web sitesinin yetkili DNS sunucusuna yönlendirilir. Bu sunucu, en doğru ve kesin bilgiyi sağlar.

   • Sonuç: Son olarak, doğru IP adresi bulunur ve bilgisayarınızın tarayıcısı bu IP adresine yönlendirilir, böylece web sitesi açılır.

3. DNS Sorgu Süresi: DNS sorgularının yanıt süresi çok önemlidir çünkü bu süre, kullanıcıların web sayfalarına ulaşma hızını etkiler. DNS’in hızlı yanıt vermesi, web sitelerinin hızını doğrudan etkiler.

DNS Türleri

DNS, çeşitli hizmet türlerine göre farklı kategorilere ayrılabilir. İşte bazı yaygın DNS türleri:

1. A Kayıtları (A Records): DNS'in temel işlevlerinden biridir. A kayıtları, bir alan adını, o alan adına ait IP adresiyle eşler. Örneğin, www.aras-tech.com adresi için bir A kaydı, 192.168.1.1 IP adresini gösterebilir.

2. CNAME Kayıtları (Canonical Name Records): CNAME kayıtları, bir alan adını başka bir alan adına yönlendirir. Örneğin, www.aras-tech.com adresi, aras-tech.com adresine yönlendirilebilir. Bu, özellikle alt alan adlarını (subdomains) yönetirken kullanılır.

3. MX Kayıtları (Mail Exchange Records): MX kayıtları, e-posta iletimi için kullanılan DNS kayıtlarıdır. Bir e-posta adresine gönderilen iletilerin hangi mail sunucularına yönlendirileceğini belirler.

4. NS Kayıtları (Name Server Records): NS kayıtları, bir alan adının hangi DNS sunucularına ait olduğunu belirtir. Bu kayıtlar, alan adı çözümleme sürecinin doğru bir şekilde işleyebilmesi için gereklidir.

5. TXT Kayıtları (Text Records): TXT kayıtları, metin bazlı veri depolamak için kullanılır. Genellikle doğrulama amaçlı kullanılır, örneğin, Google tarafından alan adı doğrulama işlemleri için kullanılır.

6. PTR Kayıtları (Pointer Records): PTR kayıtları, tersten alan adı çözümlemesi yapmak için kullanılır. Bu tür kayıtlar, IP adresinden alan adına dönüşüm sağlar.

DNS’in Avantajları

1. Kolay Kullanıcı Deneyimi: DNS, karmaşık IP adreslerini hatırlamak yerine kolayca anlaşılabilir alan adları kullanmamıza olanak tanır. Bu, kullanıcı deneyimini çok daha basit ve verimli hale getirir.

2. Hızlı Erişim: DNS, doğru IP adreslerini hızlı bir şekilde çözümleyerek, web sitelerine hızlı erişim sağlar. Bu, web sitelerinin açılma süresini doğrudan etkiler.

3. Yüksek Erişilebilirlik ve Güvenlik: DNS, alan adı ve IP adresi eşleşmelerini doğrulayan kayıtlar sağlayarak, zararlı saldırılara karşı koruma sağlar. Ayrıca, doğru yapılandırıldığında, DNS üzerinden gelen zararlı trafiği engelleyebilirsiniz.

4. Yönetim Kolaylığı: DNS, büyük web sitelerinin yönetimini çok daha kolay hale getirir. Bir alan adı için tüm yönlendirme, mail, ve alt alan adı yönetimi DNS üzerinden yapılır.

DNS’in Güvenliği

DNS'in güvenliği oldukça önemlidir, çünkü kötü niyetli kişiler, DNS üzerinden saldırılar düzenleyebilirler. DNS Spoofing veya DNS Cache Poisoning gibi saldırılar, yanlış bilgilerin kullanıcıların bilgisayarlarına yönlendirilmesine yol açabilir. Bu tür saldırılara karşı korunmak için DNSSEC (DNS Security Extensions) gibi güvenlik protokollerinin kullanılması önerilir.